नवी दिल्ली :
NVS-1 satellite पृथ्वीपासून अंतराळापर्यंत भारताच्या कामगिरीची यादी लांबत चालली आहे. सोमवारी, भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था म्हणजेच इस्रोने नेव्हिगेशन उपग्रह NVS-1 चे यशस्वी प्रक्षेपण केले.
विशेष बाब म्हणजे हे अंतराळ यान नेव्हिगेशन विथ इंडियन कॉन्स्टेलेशन (NavIC) मालिकेचा भाग आहे. इस्रोला याद्वारे देखरेख आणि नेव्हिगेशन क्षेत्रात क्षमता वाढवायची आहे. अंतराळ एजन्सीची दुसरी पिढी नेव्हिगेशन उपग्रह मालिका सुरू करण्याची योजना आहे जी NAVIC (GPS सारखी भारताची स्वदेशी नेव्हिगेशन प्रणाली) सेवांची सातत्य सुनिश्चित करेल. हा उपग्रह भारत आणि मुख्य भूभागाभोवती सुमारे 1,500 किमी परिसरात रिअल-टाइम स्थिती आणि वेळेची सेवा प्रदान करेल.
इस्रोच्या सूत्रांनी सांगितले की, प्रक्षेपणाची उलटी गिनती रविवारी सकाळी 7.12 वाजता सुरू झाली. असे नोंदवले गेले आहे की 51.7 मीटर उंच GSLV ने 2,232 किलो NVS-01 नेव्हिगेशन उपग्रह घेऊन जाणाऱ्या त्याच्या 15 व्या उड्डाणात उड्डाण केले. NVS-01 L1, L5 आणि S बँड वाद्ये घेऊन जाईल. पूर्ववर्तीच्या तुलनेत, दुसऱ्या पिढीच्या उपग्रहामध्ये स्वदेशी विकसित रुबिडियम अणु घड्याळ देखील असेल. सोमवारच्या प्रक्षेपणात स्वदेशी बनावटीचे रुबिडियम अणु घड्याळ वापरण्याची ही पहिलीच वेळ असल्याचे इस्रोने म्हटले आहे. ही ISRO ने विकसित केलेली प्रादेशिक नेव्हिगेशन उपग्रह प्रणाली आहे. हा सात उपग्रहांचा समूह आहे, जो ग्राउंड स्टेशनसह एकत्र काम करतो. हे नेटवर्क नेव्हिगेशनशी संबंधित सेवा प्रदान करते. नागरी विमान वाहतूक क्षेत्रात चांगली सेवा देण्यासाठी ही यंत्रणा तयार करण्यात आल्याचे सांगण्यात येत आहे. भारतीय सीमेच्या पलीकडे 1500 किमी क्षेत्र व्यापणारे त्याचे नेटवर्क आहे.
1999 मध्ये कारगिल युद्धादरम्यान भारताला मदतीची गरज असताना अमेरिकेच्या हातून निराशा झाली होती, असे वृत्त आहे. जीपीएसची मदत नाकारल्यानंतर भारताने स्वतःची नेव्हिगेशन यंत्रणा तयार करण्यास सुरुवात केली. त्याला 2006 मध्ये मंजुरी मिळाली होती आणि 2011 पर्यंत ती तयार होईल असा विश्वास होता. तथापि, ते 2018 पर्यंत पूर्णपणे तयार होऊ शकते.हे तंत्रज्ञान जमीन, हवाई आणि जलवाहतुकीवर वापरले जाऊ शकते. यासह, स्थान आधारित सेवांच्या दृष्टीने देखील हे खूप महत्वाचे आहे. इस्रोचा विश्वास आहे की NVS-1 हा दुसऱ्या पिढीतील नेव्हिगेशन उपग्रह मालिकेतील पहिला आहे. हे NAVIC चा वारसा कायम ठेवेल आणि Li band मध्ये नवीन सेवा सादर करेल.
